Nhà báo Đỗ Phượng được biết đến không chỉ bởi sự tận tâm với công việc mà còn bởi thái độ gần gũi, chân thành với anh em nghệ nhân, hội viên và cộng sự. Ông không ngại ngồi bệt xuống đất, để những người yêu quý ông bá vai vít cổ trò chuyện như những người bạn lâu năm. Quan niệm “hậu sinh khả úy” trong ông không chỉ là một câu nói mà còn là niềm tin thực sự vào thế hệ kế cận.

Nhà báo Đỗ Phượng trò chuyện cùng hậu bối
Tuy nhiên, không phải lúc nào thế hệ sau cũng giữ được phẩm chất đáng quý trong ứng xử. Tại một hội nghị gần đây, nhiều người bất ngờ trước thái độ của một tiến sĩ trẻ – người mà trước đó còn lễ phép, kính cẩn – nhưng khi phát biểu lại tỏ ra lạnh lùng, không một lời chào hỏi hay thể hiện sự tôn trọng với các bậc đàn anh. Điều này khiến không ít người bất bình và đặt câu hỏi về sự xuống cấp trong văn hóa ứng xử.
Một bậc cao niên chia sẻ rằng từ xa xưa, người Việt đã xem trọng sự tôn kính đối với người đi trước. Trong mỗi gia đình, bàn thờ tổ tiên và bếp núc là hai nơi thiêng liêng nhất, thể hiện sự biết ơn với cội nguồn và sự trân trọng những người giữ lửa gia đình. Cũng như vậy, trong một tổ chức, nếu không biết cách ứng xử hài hòa với cấp trên, đồng nghiệp và cấp dưới, thì dù có tài giỏi đến đâu cũng khó duy trì sự ổn định lâu dài. Những người có tâm và có tầm có thể rời đi, nhường chỗ cho kẻ cơ hội, xu nịnh, và khi đó, dù tổ chức có phát triển cũng không tránh khỏi những khiếm khuyết đáng tiếc.

Đồng chí Đỗ Phượng (thứ ba bên phải) bên lề hành lang Quốc hội năm 1992
Trước những lời bàn tán, nhà báo Đỗ Phượng chỉ cười hiền hòa. Ông không trách móc mà nhẹ nhàng nói: “Hậu sinh khả úy! Người ta có học vị đàng hoàng, còn tôi chỉ là một nhà báo già, quê mùa, chẳng có bằng cấp gì.” Ông so sánh hài hước rằng trong sinh vật cảnh, những loài hoa nhiều màu sắc thường ít hương thơm, còn những loài hoa thơm lại không rực rỡ sắc màu.
Tuy vậy, điều quan trọng với ông không phải là tranh cãi đúng sai, mà là hướng đến sự phát triển bền vững. Ông nhanh chóng chuyển hướng câu chuyện, quan tâm đến các nghệ nhân, chủ nhà vườn, hỏi han về tình hình làm ăn và định hướng phát triển. Với những nghệ nhân trẻ, ông khuyên họ hãy tự đứng vững trên đôi chân của mình, không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường mà còn phải tạo ra giá trị gia tăng, khẳng định thương hiệu và bản sắc văn hóa. Chỉ khi làm được điều đó, thế hệ sau mới thực sự xứng đáng với hai chữ hậu sinh khả úy.

Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa trao Huân chương Độc lập hạng Nhì cho đồng chí Đỗ Phượng