NSƯT Hương Giang: Tôi mong muốn làm được nhiều hơn nữa cho âm nhạc dân gian Việt Nam

Với giọng hát đẹp và giàu cảm xúc, Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) Hương Giang đã để lại nhiều dấu ấn trong lòng khán giả yêu dòng nhạc dân gian. Hiện tại, chị còn là giảng viên và là tác giả của cuốn sách “Phương pháp biểu diễn ca khúc mang âm hưởng dân ca” – một công trình tâm huyết với dòng nhạc truyền thống của dân tộc.

Nghe âm thanh chương trình tại đây:

BTV Bảo Trang: Thưa NSƯT Hương Giang, cơ duyên nào đã đưa chị đến với dòng nhạc mang âm hưởng dân ca – một dòng nhạc đòi hỏi nhiều cảm xúc và kỹ thuật riêng biệt?

NSƯT Hương Giang: Hương Giang được sinh ra và lớn lên trong gia đình làm nghệ thuật. Vì thế, âm nhạc dân gian cũng đã thấm đẫm trong dòng chảy lịch sử của gia đình cũng như là văn hóa của gia đình tôi. Sau khi Hương Giang được học tại trường nghệ thuật quân đội và sau đó được làm việc tại một số đoàn nghệ thuật, Hương Giang nhận thấy rằng âm nhạc dân gian và dân ca của Việt Nam rất phong phú, mỗi vùng miền đều có những bài dân ca rất hay nên Hương Giang quyết định theo đuổi và hát dòng nhạc đó. Và đến thời điểm này, Hương Giang cũng mong muốn làm được nhiều hơn nữa cho dòng nhạc dân gian.

BTV Bảo Trang: Trong suốt hành trình nghệ thuật của mình, chị thấy chất giọng và phong cách của bản thân đã được định hình như thế nào?

NSƯT Hương Giang: Mới đầu đi học thì Hương Giang chưa nghĩ rằng là mình là một người hát dân ca đâu. Khi Giang học 4 năm trung cấp, đó là chỉ học kỹ thuật. Sau đó Giang đi hát, biểu diễn nhiều ca khúc trong đó có những bài dân ca và những ca khúc mang âm hưởng dân ca. Đến khi tham dự các cuộc thi chuyên nghiệp, Hương Giang nhận thấy rằng những ca khúc mang âm hưởng dân ca đã phát triển lên ở một tầm cao khác. Ví dụ như không còn đơn giản là một khúc dân ca bình thường nữa mà nó đã pha vào những kỹ thuật thanh nhạc nhất định để làm cho ca khúc vươn lên tầm có giá trị nghệ thuật cao hơn trong âm nhạc hàn lâm.

BTV Bảo Trang: Bên cạnh biểu diễn, chị còn giảng dạy thanh nhạc nhiều năm. Điều gì khiến chị gắn bó với công việc truyền lửa này?

NSƯT Hương Giang: Hương Giang từng là một nghệ sĩ biểu diễn ở các đoàn nghệ thuật. Qua thời gian, Hương Giang được nhận danh hiệu nghệ sĩ ưu tú và Hương Giang nhận thấy rằng mình đang trên con đường để cống hiến tiếp tục lâu dài. Hương Giang đã xin về Trường Văn hóa Nghệ thuật Quân đội để giảng dạy. Thời gian giảng dạy đó, Hương Giang nhận thấy rằng âm nhạc dân gian cần được bảo tồn, phát huy hơn nữa, nhất là trong giới trẻ hiện nay. Trong thời đại âm nhạc hiện đại có rất nhiều dòng nhạc du nhập vào Việt Nam, và âm nhạc dân gian thì vô cùng phong phú. Người nghệ sĩ phải có cách nào đó để làm cho âm nhạc dân gian phát triển hơn và hấp dẫn hơn với khán giả trẻ. Điều đó phụ thuộc vào người làm âm nhạc và người định hướng làm âm nhạc.

BTV Bảo Trang: Được biết chị vừa ra mắt cuốn sách “Phương pháp biểu diễn ca khúc mang âm hưởng dân ca”. Vì sao chị quyết định viết sách vào thời điểm này?

NSƯT Hương Giang: Khi tốt nghiệp thạc sĩ, Hương Giang đã có một đề tài riêng cho ca khúc mang âm hưởng dân ca trong giảng dạy. Và thời gian sau, khi Hương Giang đi dạy, Hương Giang quyết định ra một cuốn sách về phương pháp biểu diễn các ca khúc mang âm hưởng dân ca. Cuốn sách đầu tiên của Hương Giang là cuốn sách về giảng dạy các ca khúc mang âm hưởng dân ca. Đến cuốn sách thứ hai thì Hương Giang lại viết về phương pháp biểu diễn ca khúc mang âm hưởng dân ca, sau khi khảo sát và thử nghiệm tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Giang nghĩ rằng điều đó rất quan trọng với một nghệ sĩ biểu diễn, nhất là khi các em đã chọn được dòng nhạc yêu thích, ví dụ như dân gian.

Phong cách biểu diễn vô cùng quan trọng. Người nghệ sĩ khi lên sân khấu không phải chỉ để hát mà còn biểu hiện các sắc thái tình cảm, cảm xúc. Trước khi thể hiện một ca khúc biểu diễn thành công trên sân khấu thì có rất nhiều yếu tố khác nhau. Ca sĩ phải tìm hiểu về nguồn gốc dân ca vùng miền đó, phải thấu hiểu các giai điệu ngữ âm, phương ngữ của vùng miền và nguồn gốc của những làn điệu dân ca. Sau đó sẽ kết hợp với những cảm thụ về cảm xúc, về âm nhạc, rồi phong cách biểu diễn, sự kết hợp giữa âm nhạc dân gian và những bản phối hiện đại... Nếu chỉ nói suông như vậy thì nhiều bạn trẻ sẽ không biết bắt đầu từ đâu, và Hương Giang đã cùng một số đồng đội thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học tại Trường Nghệ thuật Quân đội về phương pháp biểu diễn ca khúc mang âm hưởng dân ca. Hy vọng là có một chút gì đó đóng góp cho nền âm nhạc dân gian của nước nhà.

BTV Bảo Trang: Khi thể hiện một ca khúc mang âm hưởng dân gian, điều gì là quan trọng nhất theo chị: cảm xúc, kỹ thuật hay sự trải nghiệm?

NSƯT Hương Giang: Hương Giang nghĩ rằng điều quan trọng nhất để hát một ca khúc mang âm hưởng dân ca thì đầu tiên người nghệ sĩ phải hiểu được chất liệu của âm nhạc dân gian, vùng miền mà tác phẩm đó muốn phát triển lên. Ví dụ ca khúc mang âm hưởng dân ca ví dặm, ca khúc mang âm hưởng dân ca Nam Bộ thì người nghệ sĩ phải rất hiểu về cung quãng của âm nhạc dân gian vùng miền đó, thậm chí là việc phát âm của vùng miền. Sau đó người nghệ sĩ mới có thể phát triển lên ở một tầm cao hơn như là sử dụng kỹ thuật thanh nhạc một cách vừa phải để làm sao tôn lên giá trị âm nhạc dân gian đó ở một tầm cao khác, mang tính nghệ thuật cao hơn. Gần đây, các cuộc thi thường chia dòng nhạc cho các thí sinh, thì âm nhạc dân gian đã trở thành một dòng nhạc rất được yêu thích trong giới trẻ. Những người làm âm nhạc chuyên nghiệp cũng đánh giá rất cao những ca khúc mang âm hưởng dân ca. Như vậy chứng tỏ rằng âm nhạc dân gian phải phát triển hơn nữa, nên Hương Giang đã ra cuốn sách này trong thời điểm này. Hương Giang hy vọng cuốn sách sẽ mang lại những điều bổ ích cho các bạn trẻ đang theo đuổi dòng nhạc dân gian. 

BTV Bảo Trang: Có bài hát nào khiến chị đặc biệt xúc động mỗi lần cất giọng hát lên không? 

NSƯT Hương Giang: Hương Giang được sinh ra và lớn lên tại vùng quê Nghệ An, nên cũng rất thích những làn điệu của ví dặm. Hương Giang cũng đã từng hát về ca Huế, rồi hát rất nhiều các làn điệu dân ca Nam Bộ vì Hương Giang đã từng công tác ở Đồng bằng sông Cửu Long 6 năm, đã được học và được thấm chất liệu của dân gian Nam Bộ rất nhiều. Tuy Giang không phải là người Nam Bộ nhưng khi hát dân ca Nam Bộ thì Hương Giang lại cảm thấy là phù hợp nhất.

BTV Bảo Trang: Theo chị, làm thế nào để dòng nhạc dân gian vẫn giữ được sức sống và lan tỏa mạnh mẽ tới khán giả trẻ hôm nay?

NSƯT Hương Giang: Âm nhạc dân gian cũng như các dòng nhạc khác, giữa xu thế hội nhập âm nhạc thì chúng ta phải cố gắng, phải hòa mình nhưng người nghệ sĩ có trách nhiệm tôn vinh giá trị truyền thống tốt đẹp, nâng tầm lên mà không làm mất đi cái hồn cốt của tác phẩm âm nhạc dân gian. Làm được như vậy thì cũng sẽ dễ tiếp cận với lớp trẻ hơn, khi âm nhạc dân gian có sự kết hợp với những bản phối khí hiện đại.

BTV Bảo Trang: Xin cảm ơn Nghệ sĩ ưu tú Hương Giang đã dành thời gian chia sẻ và mang đến cho thính giả những giai điệu đầy cảm xúc. Chúc chị luôn giữ được ngọn lửa nghề và tiếp tục lan tỏa tình yêu âm nhạc dân tộc tới công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ!