Từ một đất nước thiếu đói, chúng ta đã trở thành cường quốc xuất khẩu nông sản, đóng góp vào an ninh lương thực thế giới và vươn lên thành một nền kinh tế năng động. Những thành tựu này khẳng định vị thế và tiềm năng của dân tộc, tạo tiền đề vững chắc để tiến vào kỷ nguyên thịnh vượng mới.
Năm 1945, đất nước Việt Nam chìm trong bi kịch. Nạn đói Ất Dậu kinh hoàng đã cướp đi sinh mạng của khoảng hai triệu đồng bào, một vết sẹo không thể xóa nhòa trong lịch sử dân tộc. Nguyên nhân không chỉ đến từ thiên tai mà còn từ chính sách bóc lột tàn bạo của Nhật và Pháp. Giữa lúc ấy, dải đất hình chữ S dường như đang oằn mình trước số phận.
Với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9/1945 lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Trước một chính phủ non trẻ, những thách thức lớn lao đặt ra ngay lập tức là phải đối phó với hai "giặc" nguy hiểm: giặc đói và giặc dốt. Việc làm đầu tiên của chính quyền cách mạng là tìm mọi cách để cứu đói, xóa nạn mù chữ, đặt nền móng cho một xã hội mới.
Gồng mình trong khói lửa chiến tranh
Suốt những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm đến việc phát triển kinh tế, đảm bảo đời sống cho người dân. Nông nghiệp được coi là hậu phương vững chắc, là cơ sở để nuôi dưỡng sức mạnh chiến đấu của quân đội và nhân dân. Với lời hiệu triệu "Cuốc cày là vũ khí, nhà nông là chiến sĩ", Người đã chỉ đạo phát triển kinh tế một cách toàn diện.
Ngay cả trước lúc đi xa, Người đã để lại một bản Di chúc thiêng liêng, trong đó không chỉ là lời dặn về sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, mà còn là những lời tâm huyết về công cuộc xây dựng đất nước sau này. Người đặc biệt quan tâm đến việc phát triển kinh tế nông nghiệp, chú trọng đến đời sống của bà con nông dân.
Trong Di chúc, Người đã căn dặn phải miễn thuế nông nghiệp cho bà con nông dân trong một thời gian để họ phục hồi sản xuất, và có những chính sách đúng đắn để xây dựng một đất nước phát triển ổn định, lâu dài, đóng góp vào hòa bình và sự tiến bộ của nhân loại.
Sau năm 1975, tuy đã giành được độc lập, thống nhất, Việt Nam lại đối mặt với một cuộc chiến khác: cuộc chiến với đói nghèo, với bao vây và cấm vận.
Mặc dù khói lửa chiến tranh đã ngừng lại, đất nước lại phải đối diện với sự bao vây cấm vận của Mỹ và các nước phương Tây. Hơn thế nữa, chúng ta còn phải gồng mình trên hai mặt trận mới: cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc và biên giới Tây Nam.
Hai cuộc chiến này đã kéo dài gần một thập kỷ, buộc dân tộc ta phải tiếp tục hy sinh xương máu, dốc toàn lực để bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. Đây là giai đoạn vô cùng khó khăn, khi một dân tộc vừa thoát khỏi cuộc chiến tranh kéo dài 30 năm lại phải tiếp tục đối mặt với những kẻ thù ở hai đầu đất nước, trong bối cảnh nền kinh tế kiệt quệ và bị cô lập hoàn toàn.
Vào thời điểm thống nhất, nông nghiệp Việt Nam đứng trước muôn vàn thách thức. Tổng sản lượng lúa của cả nước chỉ đạt 5,49 triệu tấn, và tỷ lệ đói nghèo lên đến gần 70% trong giai đoạn 1976-1981.
Hành trình Đổi mới và kỳ tích cởi trói
Chính trước những khó khăn chồng chất ấy, năm 1986, Đảng ta đã đưa ra một quyết định lịch sử: khởi xướng công cuộc Đổi mới. Đây không chỉ là thay đổi về kinh tế mà còn là một cuộc cách mạng về tư duy, một lối thoát cho cả dân tộc.
Trong đó, ngành nông nghiệp, đặc biệt là ngành lúa gạo, đã được chọn là mũi nhọn tiên phong để "cởi trói" và phát triển. Sự thay đổi căn bản về quan hệ sản xuất được thể hiện rõ nét qua Chính sách Khoán 10 (1988). Đây là một bước đột phá vĩ đại, thay thế mô hình hợp tác xã tập trung bằng việc giao quyền sử dụng đất và sản phẩm cho từng hộ gia đình nông dân.
Chính sách này đã tạo động lực khổng lồ, giải phóng sức lao động bị kìm hãm bấy lâu, biến ý chí và mồ hôi của người dân thành của cải vật chất. Cùng với tư duy mới, Việt Nam cũng bắt đầu mở cửa và hội nhập quốc tế. Chỉ sau vài năm thực hiện Khoán 10, từ một quốc gia thiếu đói, Việt Nam đã vươn lên trở thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới vào năm 1989. Đây là một kỳ tích chưa từng có, khẳng định vai trò tiên phong của nông nghiệp trong công cuộc Đổi mới, mang lại sự ổn định về an ninh lương thực và là tiền đề để các ngành kinh tế khác phát triển.
Sau tất cả những hy sinh, gian khổ, Việt Nam đã mở ra một chương mới trong quan hệ quốc tế. Với đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, lấy mục tiêu "Việt Nam muốn làm bạn, làm đối tác tin cậy của tất cả các quốc gia trên thế giới," chúng ta đã từng bước vượt qua rào cản cấm vận và cô lập.
Chúng ta đã bình thường hóa quan hệ với các nước lớn, trong đó có Trung Quốc năm 1991 và Mỹ năm 1995. Việc gia nhập ASEAN (1995) và Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2007 đã mở ra những cánh cửa hội nhập rộng lớn.
Đến nay, với đường lối ngoại giao "cây tre" – gốc rễ vững chắc, thân cây dẻo dai, Việt Nam đã trở thành bạn, đối tác chiến lược và đối tác chiến lược toàn diện của gần 30 quốc gia, và có quan hệ thương mại với gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Đặc biệt, Việt Nam không chỉ trở thành một cường quốc về xuất khẩu nông sản mà còn là một nước đóng góp quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực thế giới. Giữa bối cảnh biến đổi khí hậu và những bất ổn toàn cầu, việc duy trì sản xuất và xuất khẩu ổn định của Việt Nam đã góp phần duy trì sự ổn định về nguồn cung lương thực trên toàn cầu.
Những con số ấn tượng và vị thế quốc tế
Nhờ chính sách đúng đắn và sự nỗ lực của toàn dân, ngành nông nghiệp Việt Nam đã có một bước chuyển mình ngoạn mục. Sản lượng lương thực đến năm 2024 đạt 48 triệu tấn, cao gấp gần 9 lần so với năm 1975. Năm 2024 ghi dấu ấn đặc biệt đối với xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam, với kim ngạch kỷ lục 62,5 tỷ USD, tăng 18,7% so với năm 2023. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong vòng hai thập kỷ qua. Các mặt hàng nông sản chính như gạo, cà phê, rau quả, gỗ, hạt điều, thủy sản đều ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng…Kim ngạch xuất khẩu toàn ngành tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ấn tượng, đạt 33,84 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2025.
Theo dữ liệu từ Quỹ tiền tiền tệ quốc tế (IMF), quy mô GDP Việt Nam theo giá hiện hành vào năm 1986 ghi nhận ở mức 43 tỷ USD. Đến năm 2008, sau hơn hai thập kỷ, con số này đã tăng lên mức 125 tỷ USD, cao gần gấp 3 lần so với thời điểm 1986. Trong giai đoạn tiếp theo, Việt Nam chỉ mất 15 năm để quy mô kinh tế tăng từ mức 100 tỷ USD lên mức 400 tỷ USD. Cụ thể, quy mô GDP của Việt Nam đã đạt 408 tỷ USD vào năm 2022 và đạt 433,7 tỷ USD vào năm 2023. Sang đến năm 2024, với GDP đạt 476,3 tỷ USD, quy mô kinh tế của Việt Nam năm 2024 cao thứ 4 trong khu vực Đông Nam Á xếp trên Philippines (462 tỷ USD) và Malaysia (422 tỷ USD). Nếu xét trên thế giới, Việt Nam là nền kinh tế lớn thứ 34 trên thế giới. IMF dự báo, quy mô kinh tế của Việt Nam năm 2025 ước đạt 491 tỷ USD, xếp thứ 34 trên thế giới và xếp thứ 5 trong khu vực Đông Nam Á, sau Indonesia (1,3 nghìn tỷ USD), Singapore (564,7 tỷ USD), Thái Lan (546,2 tỷ USD) và Philippines (497,5 tỷ USD). Đáng chú ý, IMF ước tính, đến năm 2029, quy mô kinh tế của Việt Nam sẽ đạt 627 tỷ USD, vượt qua Thái Lan (616 tỷ USD) để trở thành nền kinh tế lớn thứ 32 trên thế giới, và thứ 4 trong khu vực Đông Nam Á. Thứ hạng của Việt Nam tiếp tục được giữ vững trong năm 2030, khi quy mô kinh tế được dự báo sẽ đạt 666,5 tỷ USD
Nhìn lại những thành tựu nổi bật của đất nước qua trang biên niên sử 80 năm anh hùng, chúng ta tự hào đã đạt được rất nhiều thành tựu to lớn, đóng góp vào sự hòa bình và ổn định chung trên thế giới. Việt Nam đã trở thành một điểm đến hấp dẫn, an toàn của các nhà đầu tư trên thế giới, một hình mẫu về sự phát triển hài hòa.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã có những đánh giá sâu sắc về tiềm lực của đất nước sau 80 năm xây dựng và trưởng thành, khẳng định: "Tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế của đất nước ngày càng được khẳng định, tạo tiền đề vững chắc cho giai đoạn phát triển mới." Ông nhấn mạnh rằng những thành tựu đó không chỉ là của riêng một ngành hay một giai đoạn, mà là tổng hòa của một quá trình đấu tranh kiên cường, vượt qua mọi khó khăn.
Bài học kinh nghiệm
Hành trình 80 năm của dân tộc Việt Nam là một bản anh hùng ca về sự kiên cường và ý chí vượt khó. Từ đó, chúng ta có thể rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc và quý báu để tiến vào kỷ nguyên mới.
Thứ nhất, bài học về độc lập, tự chủ. Suốt chặng đường lịch sử, việc giữ vững độc lập dân tộc, tự chủ về đường lối đã giúp Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, cấm vận và lựa chọn con đường phát triển phù hợp nhất.
Thứ hai, bài học về việc lấy dân làm gốc và nông nghiệp là nền tảng. Sự thành công của công cuộc Đổi mới, đặc biệt trong giai đoạn đầu, đã chứng minh rằng việc lấy lợi ích của người dân làm trung tâm và phát triển nông nghiệp làm trụ cột là một lựa chọn đúng đắn, mang lại sự ổn định và phát triển bền vững.
Thứ ba, bài học về đổi mới tư duy và hội nhập quốc tế. Không thể phát triển nếu chỉ dựa vào tiềm lực nội tại. Việc dám đổi mới, từ bỏ cơ chế cũ và chủ động hội nhập quốc tế đã mở ra những cánh cửa phát triển vượt bậc, đưa Việt Nam từ một quốc gia nghèo đói trở thành một nền kinh tế năng động trên thế giới.
Cuối cùng, bài học về sức mạnh của sự đoàn kết. Sức mạnh của dân tộc Việt Nam nằm ở sự đoàn kết. Từ những phong trào cứu đói đến những chính sách phát triển kinh tế, tất cả đều được thực hiện dựa trên sự đồng lòng, chung sức của toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Ngày nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm, chúng ta đang khởi xướng một cuộc đổi mới tiếp theo để tiến vào kỷ nguyên thịnh vượng, phát triển và khẳng định vị thế mới của Việt Nam trên trường quốc tế. Đó không chỉ là câu chuyện của những con số mà còn là câu chuyện về hàng triệu người Việt Nam đã làm nên điều kỳ diệu.
