Niềm đam mê khởi nguồn từ ánh sáng
Ngay từ thuở thiếu thời, ông Thắng đã bị cuốn hút bởi vẻ đẹp kỳ diệu của ánh sáng xuyên qua lớp kính màu. Cái ánh sáng ấy không đơn thuần chỉ là hiện tượng vật lý – nó chứa đựng chiều sâu nghệ thuật, lịch sử, và cả một nền văn hóa gắn liền với tín ngưỡng, tâm linh và sự khai sáng con người. Chính tình yêu thuần khiết ấy đã dẫn dắt ông đi đến quyết định lớn nhất của đời mình: dành trọn cuộc đời để tìm hiểu, sưu tầm và gìn giữ những tác phẩm kính màu quý giá nhất từ khắp các châu lục.
Một đời sưu tầm - một kho tàng vô giá
Trải qua hàng chục năm công tác ngoại giao tại nhiều quốc gia, ông Thắng đã tranh thủ mọi cơ hội để tiếp cận với những bộ sưu tập kính cổ, các hội chợ đồ cổ, triển lãm nghệ thuật và các bảo tàng lớn nhỏ trên toàn thế giới. Nhờ sự thông thạo ba ngoại ngữ Anh – Nga – Pháp, ông có thể trực tiếp trao đổi, thương lượng và tìm hiểu cặn kẽ từng nguồn gốc hiện vật.
Đến nay, ông đã sưu tầm được hơn 2.000 cổ vật kính màu và thủy tinh quý giá từ hơn 50 quốc gia, bao gồm những hiện vật có niên đại từ thế kỷ thứ 2 TCN, những mảnh ghép nhỏ nhoi còn sót lại từ nền văn minh cổ đại, đến những kiệt tác kính màu thời kỳ phục hưng và hiện đại.
Một tác phẩm kính màu tại Bảo tàng AMG.
Một thư viện đồ sộ và trí nhớ phi thường
Bên cạnh việc sưu tầm hiện vật, ông Thắng còn đầu tư một khối lượng lớn thời gian và tài chính để xây dựng thư viện chuyên biệt về kính nghệ thuật. Hàng nghìn đầu sách quý hiếm viết bằng nhiều thứ tiếng được ông mang về từ khắp nơi trên thế giới. Dù tuổi cao, sức khỏe không còn sung mãn, ông vẫn có trí nhớ đáng kinh ngạc: ghi nhớ rõ ràng vị trí, nội dung, niên đại, và đặc điểm từng cuốn sách cũng như từng hiện vật. Mỗi câu chuyện ông kể đều như đang tái hiện cả một nền văn hóa qua lăng kính màu sắc.
AGM – không gian hội tụ quá khứ và tương lai kính màu
Chính tình yêu, hiểu biết và tầm nhìn sâu sắc của ông Thắng đã hiện thực hóa bảo tàng AGM – nơi không chỉ trưng bày kho báu kính màu cổ mà còn là “ngôi nhà” danh giá của kính nghệ thuật Vinhcoba – một thành tựu hiện đại mang đậm bản sắc Việt. Sự hiện diện của các tác phẩm kính nghệ thuật Vinhcoba tại AGM không chỉ khẳng định tính kế thừa và sáng tạo, mà còn mở ra một hướng phát triển mới: từ sưu tầm đến bảo tồn – và từ bảo tồn đến sáng tạo.
Ông luôn tâm niệm: “Không chỉ lưu giữ cái cũ, mà còn phải khơi mở cái mới, tạo nền tảng cho những thế hệ sau tiếp tục hành trình của ánh sáng.”
Tác giả bài viết lưu niệm cùng nhà ngoại giao Nguyễn Xuân Thắng.
Một nhân tài độc nhất vô nhị
Không ai trong giới nghiên cứu, sưu tầm và sáng tạo kính màu tại Việt Nam – và thậm chí cả trên thế giới – có thể phủ nhận sự uyên bác và ảnh hưởng sâu rộng của Nguyễn Xuân Thắng. Ông không chỉ là người sở hữu bộ sưu tập kính màu đồ sộ và phong phú bậc nhất, mà còn là người tiên phong xây dựng hệ thống phân loại, ghi chú, bảo quản và truyền bá tri thức về kính nghệ thuật một cách bài bản, khoa học.
Ông là nhân chứng sống của lịch sử kính màu – là cầu nối giữa các nền văn minh cổ xưa và những giá trị nghệ thuật đương đại.
Di sản cho hôm nay và mãi mãi mai sau
Kho tàng mà ông Thắng để lại – từ hiện vật, sách vở, bản ghi chú, đến tư duy và tâm huyết – không chỉ là tài sản riêng của một bảo tàng, mà là tài sản của cả nhân loại. Đó là điểm tựa cho các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, sinh viên và người yêu kính nghệ thuật trên toàn thế giới tiếp tục khai phá, sáng tạo và phát triển.
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển toàn cầu, khi nhiều giá trị bản sắc đang dần bị lu mờ bởi công nghệ và xu hướng nhanh chóng, di sản mà ông Nguyễn Xuân Thắng để lại càng trở nên quý giá. Nó nhắc chúng ta rằng: cái đẹp không chỉ nằm ở hình thức, mà nằm ở chiều sâu lịch sử, ở tâm huyết người lưu giữ và ở hành trình tìm kiếm tri thức chân thật.
Nhà ngoại giao Nguyễn Xuân Thắng đã dành cả đời để đi tìm ánh sáng – thứ ánh sáng không chỉ chiếu qua lớp kính màu, mà còn chiếu rọi vào tri thức và văn hóa nhân loại. Ông xứng đáng được tôn vinh là “Ký ức sống” của nghệ thuật kính màu – một biểu tượng không thể thay thế.
Di sản ông để lại là minh chứng rằng: tình yêu và sự hiểu biết sâu sắc có thể làm nên những điều trường tồn – không chỉ cho một đời người, mà cho cả muôn thế hệ sau.
