Mùa hè năm 1991, tại một ngôi nhà nhỏ trên số 159 Quang Trung, Hà Đông, Vinhcoba đã tiếp đón một vị khách lớn tuổi, người mang tên Ông Cầu, chủ nhiệm HTX Thanh Xuân chuyên sản xuất thủy tinh cao cấp. Ông Cầu mang theo một chậu thủy tinh hình trụ với viền xoắn dày cỡ 20-30mm, nặng khoảng 6kg – một mẫu vật đã được ông chuẩn bị kỹ càng để phục vụ công việc lắp đặt đèn trang trí khu lăng Bác.
Ban đầu, yêu cầu của Ông Cầu khá khắt khe: chậu thủy tinh cần được mài bỏ phần thừa 3-4cm, mài mỏng lại thành mặt mài có độ dày chỉ từ 2-3cm, sau đó phải làm hai đường rãnh đối xứng có kích thước 8mm, sâu 5mm để tạo rãnh rèn cho việc lắp kết xoắn vào thân đèn. Cảm thấy áp lực với yêu cầu kỹ thuật cao và thời gian gấp rút – chỉ còn hai tháng là đến dịp 2/9, khi Lăng Bác cần những chiếc đèn hiện đại ấy – ban đầu tôi đắn đo, không chắc chắn có thể đáp ứng yêu cầu này.
Nhưng sự nhiệt tình, tâm huyết của Ông Cầu đã làm tôi bừng sáng niềm tin. Sau khi Ông Cầu để lại mẫu thủy tinh cho tôi nghiên cứu, tôi kiên trì “lên trường” ý tưởng. Ngay chiều hôm đó, tôi ra chợ mua nhanh đĩa cắt đá, mang về phòng máy để thử nghiệm. Ơn là chiếc chậu thủy tinh nhanh chóng được cắt xong trong vài phút – một bước đệm ban đầu cho niềm tin vào khả năng của công nghệ Vinhcoba.
Tiếp theo, tôi vẽ mực đánh dấu những rãnh cần mài, và giao cho một người em – người mang trong mình niềm đam mê và sức lao động nhiệt huyết nhất – thực hiện công việc trong xưởng. Chỉ sau khoảng 10 phút làm việc, những đường rãnh đã hoàn thiện, đối xứng và sắc nét đến mức có thể lắp ghép một cách dễ dàng. Ngày hôm sau, mẫu đèn được mang đến xưởng Thủy Tinh Thanh Xuân gần sông Thăng Long, nơi ba chục công nhân đang miệt mài bên những khu lò lửa xanh, mồ hôi rơi như mưa – tất cả đều hướng về mục tiêu hoàn thiện sản phẩm để làm đẹp không gian linh thiêng của Lăng Bác.
Ông Cầu thấy tôi đến vội tháo găng tay ra đón tiếp rất ân cần, Cảm giác được đón nhận như một thượng khách tôi hơi xúc động, sau một hồi kiểm tra nghiệm thu ông lộ rỗ rạng rỡ trên khuôn mặt và ký hiệp đồng bắt tay ngay vào công việc. Ngay hôm sau phía HTX cho hai xe máy thồ chở hàng đến tận Xưởng Coba . Chúng tôi tập chung vào công việc và tất cả đều coi y là niềm tự hào khi biết rằng mỗi chi tiết nhỏ nhất của sản phẩm sẽ góp phần làm đẹp cho di tích trọng đại của dân tộc. Dù xưởng chỉ vẻn vẹn diện tích 16m² vừa mài gương kính vừa cắt mài chao đèn. Cả nhà tôi 7 người lên gác xép ngủ. Nhưng trong năm đó, Vinhcoba đã bận rộn với hợp đồng sản xuất gần 500 quả bóng đèn vườn, mỗi chiếc đèn như thắp sáng một tia hy vọng, mang đến vẻ đẹp hiện đại nhưng vẫn đậm đà giá trị truyền thống.
Những ngày tháng đó không chỉ đơn thuần là công việc mài, cắt, đánh dấu trên mặt thủy tinh mà còn là hành trình khẳng định niềm tin của mỗi thành viên trong xưởng – rằng dù trong điều kiện khó khăn, mỗi người đều có thể làm một chút việc để góp phần làm đẹp quê hương, giữ lửa cho tinh thần tự hào dân tộc. Ông Cầu, với tâm huyết của mình và những hợp đồng nối tiếp, đã cùng bao người trẻ như chúng tôi trải qua những thử thách gian khổ, nhưng cũng ghi lại dấu ấn không phai về tinh thần sáng tạo và tình yêu tổ quốc.
Qua câu chuyện ấy, Vinhcoba không chỉ đơn thuần là một xưởng mài kính nghệ thuật, mà còn là biểu tượng của sự khát khao đổi mới, của niềm đam mê sáng tạo và của lòng tự hào khi góp phần làm đẹp không gian linh thiêng của Lăng Bác – nơi ghi dấu huyền thoại của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của dân tộc Việt Nam.
Mỗi chiếc đèn được sản xuất từ xưởng ấy như một ngọn lửa nhỏ, thắp sáng cho tâm hồn mỗi người, nhắc nhớ về quá khứ hào hùng và khát vọng vươn lên trong tương lai. Đây là mẩu chuyện của những người nghệ nhân trẻ, của lòng kiên trì và đam mê, đã cùng nhau dựng xây niềm tin, góp phần làm đẹp cho đất nước.
Qua bài viết này hi vọng được gặp lại ông hoặc cô học trò Nga xinh đẹp. Tranh kính nghệ thuật vinhcoba.
